Zübdet-ül İhya İmam-ı Gazali-1564

Zübdet-ül İhya İmam-ı Gazali

• 640 Sayfa
• 2, Hamur
• 17x24 Cm Ebatındadır
• Sert Karton Kapak

ÖNSÖZ

Söze, Allah Teâlâ’ya hamdü sena, Resûlüllah’a salatü selâm ile baş-larım.

Tercümesini sunduğumuz bu eser, IHYA-U ULUM - id - DIN’in bir zübdesidir. İslâm âleminde olduğu kadar, bütün dünyada da haklı bir şöhret yapmış olan Imam-ı Gazalî ve onun ünlü eseri İHYA, İslâm te-fekkür tarihinde müstesna bir yer işgal eder, imam-ı Gazâlî’nin hayatı-nı, muhterem kardeşimiz Dr. Ahmed Subhi Furat Bey dile getireceklerdir. Ben burada sadece ihyâ ve onun zübdesi üzerinde duracağım.

İsminden de anlaşılacağı veçhile ve laquo;IHYA-U ULUM-id-DIN ve raquo;, dinî ilim-lerin, ihyası yâni canlandırılması demektir. Gazalî bu eserinde 39 müs-takil konuyu incelemiş, insan hayatının maddî - manevî hemen hemen bütün cephelerine temas etmiştir. Bu konuları işlerken Gazalî’nin daya-nağı ve malzemesi dinî esaslar olmakla beraber, kullandığı vasıta akıl ile birlikte ve laquo;basîret ve raquo; (içgözlem) dir. Müellifin bu eserindeki hususiyeti, iş-lediği konuların esrarını, fayda ve zararlarını, sevab ve ikabını, incelik ve hikmetlerini araştırmasıdır. Zaman zaman hâdiseleri tasavvufî açıdan da değerlendirir. Bunun içindir ki, İslâm âlimlerinin ekseriyetine göre, va-az ve irşad konusunda ihyâdan daha güzel bir eser yazılmamıştır. Lâkin, Cemalüddin el-Kaasimî’nin de mukaddimesinde söz konusu ettiği üzere, Ihya’da yazılanları, bir seçme ve değerlendirmeye tâbi tutmadan olduğu gibi almanın pek faydalı olmayacağı kanaati izhar edilmiştir, işte bu se-beplere bağlı olarak ihya’nın ihtisar edilmesi, ziyadelikler atılarak özü-nün alınması fikri ortaya çıkmış, bunun neticesi olarak da muhtasarları, zübdeleri yapılmıştır. Tarafımızdan tercüme edilen ve adına ve laquo;ZüBDET-ül- IHY ve Acirc; ve raquo; denilen bu eserin arapça olan zübdesini, son devrin kıymetli âlim-lerinden sayılan merhum allâme Muhammed Cemaleddin el-Kaasimî yap-mış ve adına ve laquo;MEV’iZAT-ül-MÜ’MİNİN MİN IHY ve Acirc;-i ULUM-id-DiN ve raquo; demiş-tir. Cemaleddin el-Kaasimî, ve mdash;kendi yazdığı mukaddimesinde belirttiği veçhile ve mdash; ihya’nın zübdesini yaparken aslâ kendinden bir kelime veya bir cümle ilâve etmemiş, sadece tatvil saydığı kısımlarla bazı zayıf rivayet-leri ve muğlâk ifadeleri hazfetmiştir. Bu arada bazı bölümleri de hiç almamıştır.

Zübdeye almadığı bölümler şunlardır:

1) ve mdash; Namazın esrarı (bu bölümü taharet bölümü ile birleştirmiştir).

2) ve mdash; Sema’ ve vecdin âdâbı.

3) ve mdash; Kalbin acâibini izah.

4) ve mdash; İki şehveti kırmak.

5) ve mdash; Tevhid ve tevekkül.

6) ve mdash; Sevgi ve aşk.

Bu bölümlerin zübdeye alınmaması, zübdeyi yapan zatın şahsî bir tasarrufu ise de esasen mezkûr bölümler bir çok âlimlerçe pek faydalı görülmemiştir. Çünkü Gazalî bu bölümlerde idrakları aşan derinliklere dalmış, bu yüzden anlaşılması oldukça güç, bazan da yanıltıcı durum-lar ortaya çıkmış, netice itibariyle pratik faydası mülâhaza edilmemiştir. Bununla beraber İlmî bir şekilde ve şerhli olarak ihya’nın tamamını ter-cüme etmek lâzımdır. Her ne kadar ihya’nın tamamı umum halk için pek faydalı değilse de kültürlü insanlar ve ilim adamları için oldukça lüzumlu ve faydalıdır.

Tercüme ettiğimiz ZüBDET-ül-İHY ve Acirc; 34 bölümden ibarettir. Her bö-lümde geçen âyet ve hadislerin hem arapça metinleri verilmiş, hem de dipnotta yerleri gösterilmiştir. Burada dikkat edilecek hususlardan biri de imam-ı Gazalî’nin furu’da mezhebinin şâfiî olmasıdır. Bu sebeple fıkhî meseleleri Şafiî mezhebi açısından ele alır. Hanefî mezhebi ile uyuşma-yan yerler gelince dipnotta izah edilmiştir. Buna rağmen Hanefî mezhe-bine mugayir bir husus görülürse meselenin Şâfiî mezhebine göre izah edildiği unutulmamalıdır.

Okuyucuların yapıcı tenkitlerini bekler, cümlemize, islâm ve iman yolunda sebat, dâreynde fevzü necat, her iki dünyada saadet dilerim.

Muvaffakiyet Allah’tandır.

Ali ÖZEK

İÇİNDEKİLER Sahife

önsöz V

el-Gazâlî, (hayatı) VII

Cemaleddin el-Kâsimî XII

Zübdeyi yapanın mukaddimesi XIII

BÖLÜM : I İLİM

İlmin fazileti 1

Öğrenmenin fazileti 4

Öğretmenin fazileti 6

Farz-ı ayn olan ilmin beyanı ve izahı 10

BÖLÜM : II

EHLİ SÜNNET İTİKADI 11

BÖLÜM : III TAHARETİN ESRARI

ve Acirc;yetler 15

Birinci kısım pisliği temizlemek hakkında 17

Temizlenende birinci taraf necasettir 17

İkinci taraf temizlik vasıtası hakkındadır 18

Üçüncü taraf temizlemenin keyfiyeti hakkındadır ... 19

İkinci kısım hadesten taharet 19

Kaza-ı hacatın âdâbı 19

Taharetlenmenin keyfiyeti 20

Abdestin keyfiyeti 20

Abdestte mekruh olan şeyler 21

Temizliğe inanmak 22

Guslün keyfiyeti 22

Yıkanmayı gerektiren sebeb dörttür 22

Teyemmümün keyfiyeti 23

Üçüncü kısım, temiz artıkları temizlemektir 23

Hamam yapmanın âdâbı 24

Hamamda yıkanmanın sünnetleri 25

Vücutta hasıl olan parçalar 25

BÖLÜM : IV

NAMAZIN ESRARI VE MÜHİM MESELELERİ

Ezanın fazileti 28

Farz namazın fazileti 29

Namazın rükûnîarını tam yapmanın fazileti 30

Cemaatın fazileti 30

Secdenin fazileti 31

Huşu’un vücûbu 32

Mescidin ve namaz kılınan yerin fazîieti 33

Zahirî ameller 35

Kıraat 35

Ruku’ve levâhıkı 36

Secde 37

Teşehhüd (ka’de) 38

Namazda yasak olan hareketler 38

Farz ve sünnetleri birbirinden ayırmak 39

Kalbin amellerinden olan bâtınî şartların beyanı ... 40

Namazın hayatı kendisiyle bilinen bâtınî mânaların

beyanı 42

Kalb huzurunu teminde faydalı ilâcın beyanı 44

Namazdaki her rüknün edasında kalbde bulunması

gerekli hal 46

imamet 54

Kıraat vazifeleri üçtür 56

Erkâna âid vazifeler 57

Namazın bitimindeki vazifeler 57

Cumanın fazileti ve âdâbı 58

Amel-i kalil 60

Tek kişi ile cemaat 60

Namaza sonradan yetişen 60

öğleyi kılmadan ikindi girerse 61

Namaz bittikten sonra elbisede pislik görmek 61

Kıldığı namazda şüpheye düşmek 61

Niyyet ve vesvese 62

Cemaatın imamı geçmesi 62

Namazını doğru kılmayanı ikaz 63

ibadetlerden nafile olanların beyanı 63

Sünen-i revatip 63

Namaz kılmak makruh olan vakitler 66

Nafile olup da kaza edilen namazlar 67

BÖLÜM : V

ZEK ve Acirc;TIN ESRARI 68

Zekâtın edası ve şartları 69

Zekâtın islâmın temellerinden olmasının sırrı 70

Müzekkinin (zekât verenin) vazifeleri 72

Zekâtın sarf yerleri, zekât alan sınıflar 77

Zekât alanın vazifeleri 79

Tatavvu (gönüllü) sadakanın fazileti, alınması ve ve-rilmesinin âdâbı 81

Sadakayı gizlemenin vâcib olması ve fazileti 83

BÖLÜM : VI

ORUCUN ESRARI 85

Orucun farzları, açık sünnetleri, orucu bozanlara ge-rekenler 87

Orucun sünnetleri 89

Orucun esrarı ve bâtınî şartları 89

Nâfile oruç tutmak 91

BÖLÜM : VII HACCIN ESRARI

Haccın, Kâ’benin, Mekke ve Medine’nin faziletleri ve

mescitlere gitmek 93

Haccın farziyyeti ve şartları 95

Haccın Sıhhati için lâzım olan rukûnlar 96

Hac ve umrenin edâ şekilleri 96

Hac veya umreye müteallik yasaklar 97

Mutesavvıfenin gururu 480

Mal sahiplerinin gururu 482

BÖLÜM : XXVII

TÖVBE 486

Günahların hemen akabinde ve devamlı olarak tövbe

etmenin vücubu 488

Sahih ve sağlam tövbenin makbul olduğunu beyan ... 492

Kendisinden tövbe edilen günahların beyanı 494

Güçük günahların ne zaman büyük olacaklarını be-yan 497

Tövbenin tamamlanma şartlan ve devamı 498

Tövbekarın tövbesinden sonra yapacakları 503

Tövbenin devası ve ısrar düğümünü çözmenin teda-vi yolu 505

BÖLÜM: XXVIII SABIR VE ŞÜKÜR

Sabrın fazileti 508

Sabrın hakikati ve kısımları 509

Sabra ihtiyaç hissetmenin beyanı 510

Sabrın ilâcı ve yardımcıları 516

Şükrün faziletini beyan 516

Şükrün hakikati 517

Allah Teâlâ için yapılan şükrün izahı 518

insanı şükürden alıkoyan sebeb 520

Şükür ve sabrın iştirak ettiği noktalar 521

BÖLÜM : XXIX KORKU VE ÜMID

Ümidin hakikatini beyan 524

Korkunun hakikatim beyan 527

Kendisiyle korku celbedilen deva 529

BÖLÜM: XXX FAKİRLİK VE ZÜHD

Fakirliğin hallerine râzı ve sadık fikirlerin fazileti ... 534

Fakirin fakirliğindeki âdâbı 536

İstemediği halde gelen hibeyi kabul hususunda faki-rin âdâbı 537

Zaruret yokken istemenin haram olması ve istemek

zorunda olmanın âdâbı 539

Zühdün fazîleti ve hakikati 541

BÖLÜM : XXXI NİYYET, İHL ve Acirc;S VE DOĞRULUK

Niyyetin fazîleti 545

Niyyetle ilgili amellerin tafsilâtı 547

Ihlâsın fazîleti ve hakikati 550

Doğruluğun fazîleti ve dereceleri 552

BÖLÜM : XXXII MUHASEBE VE MURAKABE

Muhasebenin lüzumunu beyan 558

Nefisle sözleşmenin, nefse birtakım şartlar koşmanın

beyanı 560

Murakabenin fazîleti 562

Murakabenin hakikati 564

Amelden sonra nefis muhasebesinin beyanı 565

Nefsi tekdir etmek 566

BÖLÜM : XXXIII TEFEKKÜR

Tefekkürün fazîleti 569

Fikrin sahalarını beyan 570

Allah Teâlânın mahlû katım düşünmenin keyfiyyetini

beyan 573

İnsan âyeti 573

Yerin âyeti 580

Hayvanlar sınıfının âyeti 581

Denizlerin âyeti 581

Havanın âyeti ve acâibi 582

Gökyüzü âyeti 583

BÖLÜM : XXXIV ÖLÜMÜ VE ÖLÜM ÖTESİNİ HATIRLAMAK

Ölümü hatırlamanın fazileti 585

Kasr-ı emelin fazileti 587

Amele sarılmak ve geri kalma âfetinden sakınmak 588

Sekerât-ı mevtin beyanı 589

Cenazeye hazır olmanın âdâbı 590

Kabir ziyareti 590

Çocuğun ölümü halinde söyleneceklerin beyanı ... 591

ölümden sonra kabir hayatını ve kıyamet korkuları-nı hatırlamak 592

Sualin sıfatı 595

Hasımların vasfı, hakların yerine verilmesi 596

Cennetin ve çeşitli nimetlerinin vasfı 599

FİHRİSTLER

Umumî indeks 604 ve mdash;609

Kitaplar indeksi 610 ve mdash;611

Alfabetik konu indeksi 612 ve mdash;628

İçindekiler ••• 629 ve mdash;640

(EI-HAMDÜ LILLAHI VE’Ş ŞÜKRÜ LEHÜ)